Szanowni Państwo
W związku z licznymi pytaniami związanymi z trwającym do 3 lutego br. naborem wniosków o przyznanie pomocy na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”, dotyczącymi możliwości wykonania tego typu operacji na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID), poniżej przedstawiamy interpretację tej kwestii dokonaną przez Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w oparciu o obowiązujące przepisy.

Inwestycja drogowa może zostać przeprowadzona na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - dalej: ZRID, o której mowa w treści art. 11 a ust. 1 Ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2022, poz. 176 ze zm.) – dalej: u.s.z.d.p. Należy zauważyć, że powołana ustawa umożliwia zastosowanie „szybszego” i niejako „uproszczonego” w stosunku do prowadzonego na zasadach ogólnych, trybu realizacji robót budowlanych dotyczących dróg publicznych. Ma to znaczenie w zakresie szczególnych uregulowań dotyczących np. zmiany stosunków własnościowych lub podziału nieruchomości.
Należy podkreślić, że inwestycje drogowe prowadzone jako operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 mogą być realizowane na podstawie ZRID.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że o ile ZRID posiadająca rygor natychmiastowej wykonalności jest tytułem nadającym posiadanie nieruchomości właściwemu zarządcy drogi oraz uprawniającym do dysponowania nią na cele budowlane (art. 17 ust. 3 pkt 3 i 4 u.s.z.d.p.), to własność nieruchomości uzyskuje z mocy prawa j.s.t., która wnioskowała o wydanie ZRID, dopiero w dniu, w którym decyzja ta (ZRID) nabywa walor ostateczności.

Jest to istotne z uwagi na konieczność potwierdzenia przez wnioskodawcę na etapie oceny wniosku o przyznanie pomocy spełniania warunku, o którym mowa w § 4 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”, w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2020r. poz. 232 z późn. zm.) – dalej jako rozporządzenie. Przywołana norma umożliwia przyznanie pomocy podmiotowi będącemu właścicielem nieruchomości, na której będzie realizowana operacja lub podmiotowi dysponującemu nieruchomością w okresie realizacji operacji oraz w tzw. okresie związania jej celem. Jednocześnie podkreślić trzeba, że podmiot ten powinien wykazać istnienie udokumentowanego prawa do dysponowania nieruchomością we wspomnianym okresie na etapie weryfikacji wniosku o przyznanie pomocy – normy § 4 rozporządzenia określają warunki przyznania pomocy.

Opisanego wyżej warunku w żaden sposób nie modyfikuje fakt realizacji inwestycji będącej przedmiotem operacji z zastosowaniem tzw. formuły „zaprojektuj – wybuduj”.
Jedynie „na marginesie” wypada wspomnieć, że zgodnie z normą wynikającą z treści art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 1710) w przypadku, gdy przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, zamawiający ma obowiązek opisania przedmiotu zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego. Integralnym elementem programu funkcjonalno-użytkowego jest zaś „oświadczenie zamawiającego o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane” (§ 19 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz. U. z 2021 r., poz. 2454). Takie prawo wynikające ze ZRID powstaje w momencie dysponowania przez zamawiającego decyzją posiadającą rygor natychmiastowej wykonalności (art. 17 ust. 3 pkt 4 i 5 u.s.z.d.p.). Zatem dopiero wtedy zamawiający może złożyć ważne oświadczenie w zakresie dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż w przypadku kiedy wnioskodawca planuje realizację inwestycji na podstawie ZRID – złożona wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy (najpóźniej po dwukrotnym wezwaniu do uzupełnień) decyzja (ZRID) musi być ostateczna zarówno wtedy gdy operacja realizowana jest w sposób „tradycyjny” (na zasadach ogólnych) jak i wtedy, gdy stosowana będzie formuła „zaprojektuj – wybuduj”.